Archaeoleg Ucheldir Gwent - The Archaeology of Upland Gwent

Mae’r llyfr hwn gan yr awdur lleol nodedig Frank Olding yn mynd â’r darllenydd ar daith o offer fflint a bryngaerau cynhanes ymlaen i wrthryfel y Siartwyr a diwydiannau’r ugeinfed ganrif. 

Mae’n gyforiog o luniau a dynnwyd ar lawr gwlad ac o’r awyr, ac o fapiau, cynlluniau a lluniau hanesyddol. Cewch hefyd eitemau nodwedd sy’n cynnig mewnwelediadau gan arbenigwyr. Drwy hynny i gyd mae’r llyfr yn mawrygu archaeoleg a hanes blaenau Gwent a’r ardaloedd cyfagos.

• Rhagair gan yr Athro William Manning
• Diolchiadau
• Rhagymadrodd

Pennod 1:

• Cyflwyniad
• Tirwedd y blaenau
• Hanes blaenau Gwent
• Eitem Nodwedd 1: Hynafiaethwyr ac Archaeolegwyr (Frank Olding)

• Cymunedau Cynhanesyddol y blaenau
• Eitem Nodwedd 2: Twmbarlwm (Ray Howell)

Pennod 3:

• Y Rhufeiniaid ym mlaenau Gwent
• Eitem Nodwedd 3: Caer Rufeinig Gelli-gaer(Richard Brewer)

Pennod 4:

• Yr Oesoedd Canol Cynnar a’r Oesoedd Canol
• Yr Oesoedd Canol Cynnar: Cerrig Arysgrifedig a Chloddiau Traws-cefnennau
• Eitem Nodwedd 4: Eglwysi’r blaenau – Bedwellte ac Eglwys Sant Illtud, Llanhiledd (Edith Evans)
• Anheddu’r blaenau yn yr Oesoedd Canol
• Eitem Nodwedd 5: Castell Meredydd, Machen (Jeremy Knight)

Pennod 5:

• Archaeoleg Ddiwydiannol
• Diwydiannau Cynnar
• Y Chwyldro Diwydiannol
• Haearn a gwneud haearn
• Eitem Nodwedd 6: Tirwedd Ddiwydiannol Blaenafon
• (Peter Wakelin)
• Carreg galch
• Cynhyrchu glo a haearn
• Datblygu’r cysylltiadau cludiant
• Eitem Nodwedd 7: Tirwedd Ddiwydiannol Cwm Clydach (John van Laun)
• Tân a haearn
• Twf y llafurlu
• Eitem Nodwedd 8: Mynwent Colera Cefn Golau (Frank Olding)
• Gwrthryfel y Siartwyr – gwrthdystio a gwrthsefyll
• Y Diwydiant Glo

• Heddiw ac Yfory

• Comin Gelli-gaer – Trysorfa Archaeolegol
• Llyfryddiaeth a darlleniadau pellach
• I Gael Gwybod Rhagor
• Mynegai